Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Phú Thọ

Kính gửi: ông Nguyễn Đắc Thủy
Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao & Du lịch Phú Thọ
Có lẽ khoảng hơn 5 năm kể từ 2019 hôm nay tôi mới có dịp thăm thăm chùa Hiền Quan (Phúc Khánh tự). Vẫn theo đi theo con đường mọi khi, nhưng phải lưỡng lự một lúc tôi mới dám bước xuống xe, bởi chiếc cổng chùa mới xây nhìn lạ hoắc.
Lạ lẫm không chỉ đơn thuần bởi sự góp mặt của một số họa tiết trang trí khá tùy tiện trên cổng, cùng sự thay đổi về mặt tạo hình mô típ “lưỡng long triều nguyệt” trên phần nóc. Thậm chí phần nền cổng chùa cũng mắc những lỗi rất sơ đẳng như tạo bậc vào cổng với điểm kết rơi ở con số kiệng kỵ truyền thống “sinh, lão, bệnh, tử”. Tuy nhiên sự bất cập lớn nhất nằm ở sự sai lệch tỷ lệ kiến trúc so với nguyên gốc.
Cổng chùa Hiền từng được xếp vào top có gác chuông đẹp hàng đầu Việt Nam. Vậy mà khi phục chế, ở phần nóc người ta nghĩ thế nào lại gỡ bỏ motip “rồng ngang” (hổ phù) chính giữa làm mất đi vẻ tôn nghiêm cần có mà người xưa đã làm. Điều đáng nói nhất phải kể đến chiều cao (phần gỗ) của gác chuông bị cắt bớt khoảng 30cm, đồng thời tầng dưới phần nề lại được nâng thêm 30 cm. Sự thay đổi tùy tiện này đã làm mất đi sự cân đối hài hòa vốn có của chiếc cổng từng được đánh giá có tỷ lệ kiến trúc dân gian đẹp thứ 3 cả nước bị biến dạng. Các motip đắp nổi (phù điêu) trên đầu đao cũng bị làm khác so với nguyên gốc khi không giữ phong cách truyền thống với những mảnh sứ được dán tham gia trang trí.
Ở phần nề những chiếc cột trụ đỡ gác chuông khi làm mới nhìn thô nặng làm mất đi vẻ thanh thoát vốn có. Phía mặt trước cổng chùa họ sơn màu xanh dương thay cho màu vàng đất truyền thống. Người Việt ai cũng hiểu với kiến trúc Phật giáo dân gian, chiếc cổng đặc biệt quan trọng. Chả thế mà người ta từng nói "Cái cổng nó gổng cái nhà (ở đây là nhà chùa). Mặt ngoài cổng thuộc kiến trúc ngoại thất tự dưng gắn thêm 4 bức "Mai, lan, cúc, trúc" không thật hợp lý!
Khi trò chuyện vời sư thầy Thích Đàm Nghĩa, bà tâm sự: “Kinh phí xây chiếc cổng này do vị sư thầy Thích Nam Nghiêm từng chủ trì chùa Hiền ủng hộ mấy năm trước, số tiền tương đương với 30 cây vàng. Tuy nhiên nhà chùa không được phép đứng ra xây dưng mà phải chuyển tiền về cho xã thi công dự án". Bà Nghĩa nói: "Có lẽ những người thi công chủ định bớt đi 30cm chiều cao của tháp chuông nhằm rút gỗ vì gạch và xi cát bao giờ cũng rẻ hơn gỗ...”. Ngưng một chút Sư thầy Thích Đàm Nghĩa bộc bạch: “Khi công trình làm xong bản thân tôi và bà con địa phương ai cũng nhìn thấy những điều bất cập nhưng chính quyền xã vẫn bắt tôi ký vào biên bản bàn giao. Bởi vậy trong biên bản tôi đã ghi rõ trên chứ ký: ‘Tôi ký nhận nhưng không có nhà đầu tư, thiết kế, không có sở văn hóa, của huyện của tỉnh Phú Thọ’ ( Tôi buộc phải ký nhận nhưng ở đây không có đại diện của nhà đầu tư, đơn vị thiết kế công trình và đặc biệt là không có các cán bộ chuyên gia về văn hóa, bảo tàng của Sở văn hóa tỉnh, phòng văn hóa huyện ...). Chỉ nguyên điều này thôi đã cho thấy lãnh đạo địa phương, các ban ngành chức năng cần vào cuộc để có câu trả lời thỏa đáng cho nhà chùa, cho người dân địa phương và dư luận.
(Hình ảnh cổng chùa, tháp chuông trước khi làm lại và sau khi làm mới. ảnh chụp biên bản bàn giao có bút tích và chữ ký của sư trù trì chùa Hiền Thích Đàm Nghĩa)
Người gửi Hoàng Tiến Thắng
Cựu công chức Sở Văn hóa, Thể thao, Du Lịch Vĩnh Phú (1980 – 1991).

Rất tốt

tốt

Sở Văn Hóa

Sở văn hoá

Trung bình khá